Η Μεσόγειος θάλασσα ευνοεί μετακινήσεις, οικονομικές συναλλαγές και πολιτισμικές επαφές. Ο Βόλος κατέχει σημαντική θέση στο δίκτυο των παραθαλάσσιων μεσογειακών πόλεων μεσαίου μεγέθους, ήδη από τον 19ο αιώνα. Ως εξαγωγικό λιμάνι έως και το Mεσοπόλεμο είχε άμεσες επαφές με επώνυμα λιμάνια της Μεσογείου. Η πρώτη ατμοπλοϊκή εταιρεία που προσέγγισε το λιμάνι του Βόλου ήταν ρωσική και ακολουθούσε το δρομολόγιο Οδησσός – Κωνσταντινούπολη – Καβάλα – Θεσσαλονίκη – Βόλος – Σύρος – Σμύρνη – Ρόδος – Κύπρος – Αλεξάνδρεια. Το 1852 ιδρύθηκε στο Βόλο πρακτορείο των αυστριακών ατμοπλοίων του Λόυδ, το οποίο εξυπηρετούσε κυρίως τη γραμμή Βόλου – Τεργέστης. Από το 1868 άρχισαν να προσεγγίζουν το λιμάνι πλοία γαλλικής ατμοπλοϊκής εταιρείας, τα οποία ακολουθούσαν το δρομολόγιο Μασσαλία – Νάπολη – Πειραιάς – Βόλος – Θεσσαλονίκη – Πόρτο Λάγος – Δαρδανέλια και το αντίστροφο.
Η ανάπτυξη του εμπορίου είχε ως αποτέλεσμα να εγκατασταθούν στη Μασσαλία και την Τεργέστη, πολλοί κάτοικοι της περιοχής απασχολούμενοι με το εμπόριο και τις ασφάλειες. Παράλληλα, επιχειρηματίες από το Πήλιο εγκαταστάθηκαν στην Αίγυπτο απασχολούμενοι με το εμπόριο, τη βιομηχανία, τα χρηματιστηριακά και την καλλιέργεια του βαμβακιού.
Ο Βόλος αποτέλεσε τόπο δράσης επιχειρηματικών οίκων που δρούσαν στο μεσογειακό χώρο, όπως ο καπνεμπορικός οίκος Έρμαν Σπίρερ, ο οποίος είχε καπναποθήκες στη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, την Τεργέστη, και αλλού, τραπεζών, όπως η Τράπεζα Αθηνών, που το δίκτυο υποκαταστημάτων της εκτείνονταν από το Λεβάντε έως τη Μασσαλία και από το Σουδάν έως το Λονδίνο, ενώ το Σχολείο των Αδελφών του Αγίου Ιωσήφ είχε παραρτήματα στην Τυνησία, το Κάιρο, την Κύπρο, τη Σμύρνη και νησιά του Αιγαίου.
