ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΑΔΙΟΥ

Η ΡΟΔΑΝΑ

Η μεταλλική ροδάνα με πολλά πτερύγια που κινούταν με την πτώση του  νερού από ψηλά έδινε αρχικά, πριν την ηλεκτροδότησή του,  κίνηση στον εξοπλισμό του ελαιοτριβείου. Ο άξονας της ροδάνας μετέφερε με μεγάλα γρανάζια την κίνηση στην βαριά μυλόπετρα, η οποία περιστρεφόταν σε έναν μεγάλο κάδο, το αλώνι.

ΤΟ ΑΛΩΝΙ

Εκεί η βαριά πέτρα έλιωνε τις λαδολιές και τις έκανε ζυμάρι. Στη συνέχεια το ζυμάρι μεταφερόταν με κουβαδάκι στα τσαντήλια. Αυτά ήταν σάκοι σε σχήμα φακέλου, κατασκευασμένα από ίνες ινδικής καρύδας. Ο πρωτομάστορας γέμιζε ένα-ένα τα τσαντήλια και τα τοποθετούσε στο σιδερένιο πιεστήριο (πρέσα).

ΤΟ ΠΙΕΣΤΗΡΙΟ

Είκοσι τσαντήλια  κι ένα «στάμα» (μια πίεση). Τρεις σωματώδεις άντρες έσπρωχναν με δύναμη τη μανιβέλα που κατέβαζε την πλάκα. Λάδι και λιόνερα ξεχείλιζαν απ’ τα τσαντήλια και κατέληγαν στον λίμπο, μια μικρή δεξαμενή κάτω από την πλάκα της πρέσας. Αυτό που απέμενε τελικά μέσα στα τσαντήλια λεγότανε πυρήνας. Με ειδικές πλατιές κουτάλες μαζευόταν το λάδι από τον λίμπο, έμπαινε στα τουλούμια και μεταφερόταν στα πυθάρια των παραγωγών. Σε περίοδο αιχμής οι γαλιάγριες (παραδοσιακά ελαιοτριβεία) εργάζονταν μέρα-νύχτα, βάζοντας δεύτερο και τρίτο νουμπέτι (βάρδια).